Het spoorboekje ontbreekt nog

”Reanimatie voor spoorlijn Nijmegen-Kleve"

De rails van de opgeheven spoorlijn Nijmegen-Kleve liggen er bijna allemaal nog, maar op veel plekken zijn ze reeds ‘weggeplamuurd’ in het kruisend asfalt. Bij de halte Nijmegen Heyendaal is de lijn zelfs helemaal weggehaald. Deze historische – en voor Nijmegen karakteristieke – uitgang naar het Duitse achterland wordt echter opnieuw tot leven gewekt.

De spoorlijn Nijmegen-Kleve was meer dan een eeuw in gebruik. Op 1 juni 1991 viel het doek met als officiële reden dat het traject niet meer rendabel was. Volgens de Vereniging voor Innovatief Euregionaal Vervoer (VIEV, een voortzetting van de Vereniging Spoorlijn Nijmegen-Kleve) is de rendabiliteit op de lijn bewust gefrustreerd.
Woordvoerder Cees de Vocht somt op: “Er was sprake van een onregelmatige dienstregeling, een toeslag op het grenslandtarief, geen stop in Heyendaal en Groesbeek en – last but not least – was het materiaal verouderd.
Daarna verdween de lijn stilletjes uit het blikveld van Nijmegen. Om keer op keer in een vlaag van nostalgie uit de mottenballen gehaald te worden. Zo is er jarenlang gejojood met de lijn. Telkens als vanuit de politiek de heropenstelling werd bepleit, liep dat vervolgens weer vast in de stroop van besluiteloosheid. En ondertussen tierde het onkruid welig, zoals goed te zien voor wie een bezoek brengt aan het café-restaurant op het perron van voormalig station Kranenburg.
Nadat er jarenlang is gepraat en niets besloten, nam de Nijmeegse gemeenteraad op 2 februari 2005 met zeer ruime meerderheid een motie aan om de lijn Nijmegen-Kleve te ‘reactiveren’. Het college werd opgedragen zich daarvoor op een breed front actief in te zetten. De vraag is hoe het stadsbestuur die heropeningsplannen denkt waar te maken. Is dit de zoveelste opwelling in een spel van reanimatie versus euthanasie? Gemeentelijk persvoorlichter Arian Kuil wimpelt elke scepsis weg. “We steken momenteel heel veel energie in het vinden van instemming bij alle betrokken partijen voor een heringebruikname, hoe dat er ook uit moge zien”.
Vanwege het grensoverschrijdende karakter is er een ingewikkeld veld van spelers op dit terrein actief. Kuil: “Een aantal initiatieven en signalen klinkt veelbelovend”. Zo heeft de Euregioraad waarin alle 26 gemeenten uit de betrokken regio zitting hebben, zij steun voor een haalbaarheidsstudie uitgesproken. Alleen de gemeente Groesbeek ziet dit niet zitten uit angst voor een toename van zwaar vrachtverkeer dwars door de bebouwde kom. Om de kou uit de lucht te halen, brak het Knooppunt Arnhem-Nijmegen (KAN) onlangs een lans voor een light-rail. Deze mengvorm van metro, tram en trein voldoet ook in de ogen van het eerder genoemde VIEV, en de internationale belangengroep Niederrheinbahn die de spoorlijn als ruggegraat voor het openbaar vervoer in dit deel van Duistland beschouwt. Ze pleiten allemaal voor een comfortabele, milieuvriendelijke verbinding in deze regio als tegenwicht voor het toenemende autoverkeer.

Liefde

Inmiddels betuigen ook andere partijen hu steun. Zoals het Nahverkehrsverband Niederrhein. Deze tegenhanger van de KAN is belangrijk voor de concessieverlening. Ook de Bezirksregierung, het regionaal bestuur in Düsseldorf, is een belangrijk pleitbezorger. Zelfs op deelstaatniveau wordt de heropening van de spoorlijn Nijmegen-Kleve ondersteund door het verkeersministerie van Nordrhein-Westfalen. Opvallend is dat de ambities en het enthousiasme vooral uit het oosten komen. Daardoor voelen de Nederlandse partijen zich gedwongen ook over de brug te komen. Wil het project kans van slagen hebben, dan moet de liefde wel van twee kanten komen. Schoorvoetend, maar vastberaden worden daartoe nu de eerste stappen gezet.
Verschil met eerdere reanimatiepogingen is dat de lijn Nijmegen-Kleve nu wordt gezien als een nog ontbrekende schakel van het openbaar vervoer in de grensregio. “Het is aan ons als gemeente echt niet alleen om dat ene lijntje te doen”, aldus Kuil. Voor Nijmegen en de andere grote gemeentes liggen de belangen niet alleen op het puur toeristische karakter van het lijntje, maar veeleer op de bereikbaarheid van steden als Duisburg, Düsseldorf en niet te vergeten het pretentieuze vliegveld Airport Weeze.
Alle plannen bevinden zich vanwege de betrokkenheid van zoveel partijen nog in een fase van lobbyen en politieke besluitvorming. Dit zijn tegenwoordig de noodzakelijke voorwaarden alvorens te kunnen nadenken over financiering, aanbesteding, uitvoering en uiteindelijk openstelling. Het spoorboekje van dát proces ontbreekt nog steeds.

Historie

8 augustus 1865 officiële opening
1911 lijn krijgt dubbel spoor
1934 sluiting station Groesbeek
1961 terugbouw naar enkel spoor
1988 staking
1 juni 1991 officiële sluiting

(Dit artikel is gepubliceerd in de Nijmeegse Stadskrant, november 2005)